2016 yılı itibariyle dolar 3 lirayı aştı ve 3,66 ile rekor kırdı. Dolar şimdilik 3,47?den işlem görüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan ve devlet yetkilileri yükselen dolar için dolarını bozdur kampanyası başlattı. Buradaki amaç ekonomiye sahip çıkmak.
Dolarını bozdur kampanyasına evinde yastık altında birikimleri olan vatandaş ve esnaf tarafından büyük ilgi duyuldu. Esnaf dolarını bozduranlara birçok fırsat verdi. Dolarını bozdurup makbuzu getirene; bedava çay, bedava yemek, ücretsiz taksi, alışverişte indirim gibi vatandaşlara fırsatlar sunuldu.
Doların gücünü etkilemek için yapılan bu kampanyayı önemli buluyorum. Ama yeterli olmadığını da söylemek mümkün olacaktır. O zaman bu kadar dolardan bahsediyoruz ki Türkiye birçok işini dolar ile yapıyormuş. Türk lirasını nerede kullanıyoruz? Türkiye tüm işlerinde liranın kullanım alanının yaygınlaştırılması gerekiyor. Dolar al-sat yaparak ekonomiye yön vermemiz mümkün değil.
Televizyon programlarında ekonomistlerin yaptığı açıklamalara göre; Türkiye?nin yaptığı tüm proje ve ihalelerde liranın kullanılması gerekiyor diye açıklama yapmıştı. Özellikle yeni yapılan ve yapımı devam köprü, tünel ve havalimanları için lira kullanılması vurgusunu yapmışlardı.
Dolar al-sat ekonomiye destek ver. Bu durumdan kimse memnun değil. Dolar düştü Türkiye kazandı, dolar yükseldi Türkiye kaybetti diye düşünmemiz gerekiyor. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası 25 Kasım?da 0,25 puan faiz arttırdı. Bu faiz artırımının piyasa üzerindeki etkisi çok kısa sürdü. Dolar için en iyi müdahaleyi yapacak kurum Merkez Bankasıdır. Merkez Bankası faiz arttırabilir, dolar alıp dolar satabilir ve yaptığı ekonomik konuşmalar ile piyasa dengelerini değiştirebilir. Merkez Bankası tüm bunları bu hafta yaptığı konuşmalarda tüm bu tedbirleri açıkladı. Dolar az da olsa düştü.
Dolar kampanyası nedir? Neler oldu? Merkez Bankası haftalık para istatistiklerini incelemekte fayda var. 25 Kasım-2 Aralık tarihleri arasındaki verilere bakalım. Yabancı para mevduatları artmış. 25 Kasım ? 2 Aralık tarihleri arasında 759 milyon dolar daha artarak 173 milyar 097 milyon dolar olmuş.
Kimler ne kadar dolar aldı? Gerçek kişiler 211 milyon dolar, tüzel kişiler 221 milyon dolar ve dolar karşılığı euro alınmış. Burada bir anlaşmazlık var gibi görünüyor. Dolar bozduranlar o zaman euro almış desek yalan olmaz.
Merkez Bankası rezervleri 99 milyar doların altına düşerek 98 milyar 633 milyon dolara geldiğini söylememiz mümkün oluyor. Bu hafta açıklanan diğer önemli ekonomik veri üretici fiyatlarıydı. Üretici fiyatları %2 arttı. Bu durum doların artmasında önemli oldu. Bu durumda maliyet arttı ve bu da fiyat artışlarına neden oldu.
Ne yapacaktık? Enflasyonun düşmesi gerekiyordu. Bu durumda faizlerde düşerdi. Ancak istediğimiz gibi olmadı. Ekonomi için gerekli adımları tam zamanında atamadık. Piyasa da hareketlenmeler olduğunda bu durum dış kaynakların bize kurdukları bir tuzak ya da kriz yaşatmak istiyorlar diye konuşuyoruz.
Türkiye ekonominin hareketlenmesi için enerjide, doğalgaz ve elektrik için gerekli adımları atmamız gerekiyor. Enerjinin ucuz olması gerekiyor. Enerji için gerekli tüm tedbirleri almamız gerekiyor. Belki enerji ucuzluyor ama vatandaşa neden pahalıya kullandırılıyor? Bunun cevabını aramamız gerekiyor.
14 Aralık Çarşamba günü FED faiz kararını açıklayacak. Dolar şuanda 3,47?den işlem görüyor. BİST?in durumu ne olacak? Yoksa gerçekten ekonomik kriz mi geliyor? Bekleyip göreceğiz.