Multipl Skleroz ya da kısaca ?MS?, beyin ve omuriliğin oluşturduğu merkezi sinir sisteminin hasarı, en yaygın genç erişkin yaş grubunda görülen nörolojik hastalıklarından birisidir. 15 yaş altı ve 50 yaş üstünde nadir görülen özellikle 20 - 40 yaşları arasındaki genç erişkinlerde daha sık görülen Multipl Skleroz hastalığı hakkında bilgi veren Çanakkale Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Uzm. Dr. Kerim Yeşildağ şu bilgileri kaydetti:
MS Nasıl Bir Hastalıktır, Belirtileri Nelerdir?
Bu hastalıkta, beyin ve omurilikteki sinir telciklerinin etrafını saran miyelin tabakasının etkilendiği bilinmektedir. Miyelin tabakası, merkezi sinir sisteminin vücudun çeşitli organlarına gönderdiği elektriksel mesajların sinir telcikleri üzerinde iletilmesinde yardımcı olur. Miyelin tabakasının zarar görmesi, bu iletimde kesintilere, aksamalara neden olmaktadır. En sık görülen MS belirtileri güçsüzlük, yorgunluk, hissi belirtiler (karıncalanma, uyuşukluk, ağrı), görme bozuklukları (bir gözde görme kaybı, bulanık veya çift görme), kas fonksiyon bozuklukları (katılık, titreme, idrar kaçırma, kabızlık, cinsel sorunlar) ve denge sorunlarıdır (dengesizlik, baş dönmesi, yalpalama). Bu belirtilerin bir veya birkaçını hissedenlerin vakit geçirmeden ?Nöroloji? kliniğine başvurmasında yarar vardır. Hastalığın tanısı, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiyi de Çanakkale Devlet Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Özgül Ocak tan alalım:
MS? in atak devresinde sinir telciğinin kılıfını oluşturan miyelin tabakasında bir iltihaplanma olur ve o bölgede sinir üzerindeki normal elektriksel iletim aksar. Eğer iltihaplanma hafif atlatılırsa, iyileşme dönemlerinde miyelin kendi kendini tamir edebilir, fakat iltihaplanma şiddetli ise, miyelin fazla zarar görür ve burada sert bir tabaka ya da plak oluşur. Beyin ve omurilik yoluyla o sinirin ulaştığı organa gitmesi gereken mesajlar bu bölümde engellenir ve bu nedenle beyin ve organlar arasındaki gerekli haberleşme ve koordinasyon sağlanamaz.
Hastalığın Nedeni Biliniyor Mu?
Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte birçok varsayım mevcuttur. Genel olarak MS otoimmün hastalık (bağışıklık sistemi hastalığı) olarak kabul edilmektedir. Vücut kendi hücrelerini yabancı ajanlardan ayırt edemeyerek saldırmakta, parçalamaya başlamaktadır. Bir başka deyişle normalde yabancı maddelere karşı vücudu koruyan bağışıklık sistemi hedef şaşırarak vücudun miyelin tabakasına zarar verir.
MS öldürücü, bulaşıcı ya da mikrobik bir hastalık değildir. Buna, akıl hastalığı olmadığını ve kalıtsal olmadığını da ekleyebiliriz. Erkeklere oranla kadınlarda iki kat daha fazla görülen MS?in hafif ya da ağır olması, hastalardaki gelişmesi kişiden kişiye büyük değişiklikler gösterebilir. Bazı hastalarda bu durum, hastalığın zaman zaman yaptığı ataklar, ya da şiddetlenme dönemleri ve bu dönemler arasında kısmen veya tamamen iyileşmeler şeklinde görülür. Biz buna MS?in ?ataklar-düzelmelerle? seyreden şekli diyoruz.
MS hastalığı genetik, çevresel, enfeksiyöz faktörlerin bileşimi sonucu ortaya çıkar. MS riski, MS hastalığı olan bir kişinin yakınlarında, özellikle ikiz kardeşler, ebeveynler ve çocuklarda genel toplumdan daha yüksektir. Güneş ışığına maruz kalmada azalma, daha yüksek MS riski ile bağlantılıdır. MS birden fazla faktör nedeniyle olabilir; çevresel faktörler, iklim, yaşanan bölge, toprak ve su, diyet, genetik yatkınlık ve enfeksiyonlar vb.
MS Tanısı Nasıl Konulmaktadır?
İlk belirtileri çok hafif olduğu için kişi doktora gitme ihtiyacı duymaz bu nedenle kesin tanının konulması yılları bulur. Ayrıca sinir sisteminin diğer hastalıkları da aynı uyarıcı belirtilerin bazılarını gösterirler. Öncelikli olarak hasta yakınmalarının MS düşündürdüğü hastalarda inceleme yapılmalıdır. MS tanısında Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) analizi ve Uyarılmış Potansiyel (UP) incelemelerinden yararlanılmaktadır. MRG ilk belirti görüldüğünde normal olabilmesine karşın kesin MS hastalarında %90 oranında anormallik saptanmaktadır. Kesin MS?li hastaların %95?inin MRG, BOS ve UP incelemelerinde anormallik bulunmaktadır.
MS?i olan bir kişi genellikle bir veya birden fazla belirti yaşayabilir ancak bu belirtilerin hepsi herkeste görülmez.
Görülen en sık belirtiler;
? Duyusal belirtiler: yüzde, kollarda ya da bacaklarda uyuşma, karıncalanma, keçeleşme, ağrı
? Görme ile ilgili belirtiler: Bulanık görme, çift görme
Multipl Skleroz Hastalığının Tedavisi Atak Tedavisi ve Koruyucu Tedavi olarak iki başlık altında toplanabilir.
İlk kez MS düşündüren belirti ve bulgularla seyreden hastalık tablosu klinik izole sendrom adını alır ve bu tanıyı alan bir çok hasta erken MS tedavisine alınmaktadır. MS?in bugün için bilinen kesin bir tedavisi yok. Ama MS?in belirtilerini giderebilmek ve insanların MS?le birlikte daha rahat bir yaşam sürmelerini sağlamak amacıyla birçok semptomatik (belirtilere yönelik) tedavi uygulanmaktadır. Öte yandan MS ataklarının tedavisinde kortikosteroidler (halk arasında kortizon olarak da bilinir) kullanılır. Kortizon tedavisi için mutlaka servise yatış gerekmez. Eğer kişinin gelip gitmesinde sorun yoksa kişi, tedavi saatlerinde gelerek ilacını uygulatıp evine gidebilir. Nöroloji uzmanının önerdiği tedaviyi bir sağlık kuruluşunda alabilir
Eklenme Tarihi: 16.06.2017